
EVİMİZDEKİ KATİL!
Bizi dış dünyadan koruyan evimiz ne yazık ki en büyük ölüm nedenleri arasında yer alıyor. Yani evimiz aynı zamanda bizim en büyük katilimizdir.
Ev kazaları, ölüm oranları arasında en üstlerdeki yerini her yıl daha da sağlamlaştırmaktadır. Kazalardan ölümlerin yüzde 25'i ne yazık ki en güvenli saydığımız yer olan evlerimizde gerçekleşir. En fazla ölüme neden olan ev kazaları ;
1. Düşme ve çarpmalar,
2. Kesikler,
3. Yabancı cisimlerle boğulma veya tıkanma,
4. Suda boğulma,
5. Zehirlenme,
6. Yanıklar,
7. Elektrik çarpması,
8. Ateşli silah yaralanmaları olarak sayılabilir.
Her yıl lösemi ve menenjit gibi hastalıklardan olan ölümlerden daha fazla sayıda çocuk, kazalar nedeniyle evlerde ölmektedir. Ülkemizde ev kazalarında meydana gelen ölümler trafik kazasında ölenlerin 2 katından fazladır.
Ev kazalarında elektrik çarpmalarının oranı çok yüksektir. Her alanda kullandığımız elektrik eğer dikkatli olmaz ve uygun kullanmazsak bizi veya sevdiklerimizi anında öldürür.
Elektrik bir güçtür ve evimizdeki elektrik hatlarından vücudumuza kontrolsüz kaçak bizi hemen öldürür.
Bu yüzden bugün evlerimizde sigortaların yanında üçlü sigorta görünümün de kaçak akım roleleri bulunur. Kaçak akım röleleri (KAR) ya da RCD (Residual Current Device), bir devrede faz ve nötr hattı arasında fark oluşursa (yani bir elektrik kaçağı varsa) bunu algılayarak devreyi kesen güvenlik cihazlarıdır. Genellikle insan hayatını korumak için 30 mA hassasiyetinde kullanılırlar. Çünkü bu oranda bir kaçak elektrik insanı kuvvetli çarpar ama öldürmez.
Ancak evimizde ki elektrik hatlarında meydana gelen kaçak yada ters bağlantı bu röleleri sık sık attırır. Bu durum genellikle hatalı kablolamadan yada faz nötür, topraklama hatların ters bağlanmasından meydana gelir
Peki biz ne yaparız çok basit, bir tesisat ustası çağırıp hatları kontrol etmek yerine 33 mA lik kaçak akım rölelerini 100 yada 300 mA lik röleler ile değiştiririz. Böylece elektrik hattında meydana gelen bir terslikte röle bizi korumaz çünkü 100 yada 300 mA lik röleler sanayi tesisleri, atölyeler için üretilmişlerdir ve üzerlerinden insanı rahatlıkla öldürecek elektrik akımı geçirirler.
Evlerimizde ve ormanlarımız da meydana gelen yangınların en büyük kısmı elektrik nedeniyledir. Eskimiş kablolar, yaşlı evlerde o günün şartlarına uygun kalınlıkta veya koruyuculukta üretilmiş kablolar günümüz yüksek akım isteyen elektrikli aletlerinin çektiğini yüksek akıma maruz kalınca sık sık ısınır ve soğurlar. Bu ısı değişiklikleri kabloların etrafında ki plastiğin gevremesine ve özelliğini kaybetmesine neden olur. Gevreyen ve bu yüzden çatlayan kabloların üstündeki plastik yeterli koruma sağlamaz. Elle yada su ile temasta elektrik çarpmasına yada yangına sebep olur.
Çok ısınan kablolardan çıkan yangınlar sık görülür. Yada yetersiz kalitede ve ucuz prizlerin yanması çok karşılaşılan bir durumdur. İstanbul Belediyesi İtfaiye Müdürlüğü 2024 yılında meydana gelen ev yangınlarının yüzde 20 ile en fazla nedeninin elektrik kaçağından olduğunu açıklamıştır.
Ne yazık ki meydana gelen orman yangınlarının çok büyük bir kısmı elektrik hatlarından kaynaklanmaktadır. Elektrik tellerinin kopması sonucu çıkan yangınların yanında tellere ulaşan ve budanmayan ağaçların sebep olduğu yangınlar çok fazladır.
Evde meydana gelen ölümlerde, elektrik arızasını kendi başımıza halletmeye kalktığımız durumlar azımsanmayacak sayıdadır. Gerekli emniyet tedbirini almadan elektrik arızasına müdahale eden kişinin ölümcül bir kaza geçirmesi içten bile değildir. En basit tedbir olan sigortanın devreden çıkarılması dahi düşünülmeden elektrik arızasına müdahale edilmeye çalışılması ölüme davetiye çıkarmaktadır.
Bugünlerde Manisa Belediye Başkanının başına gelen talihsiz elektrik kazası ve ölümü saydığımız sebeplerin hepsinin bir araya gelmesi neticesi gibi durmaktadır. Evinin havuzunda meydana gelen arızayı kendisi gidermeye çalışan Belediye Başkanını elektrik çarpar ve ne yazık ki ölüm kaçınılmazdır. Elektrik ve suyun bulunduğu ortamda akıma kapılmak çok olasıdır. Bunun üstüne akım kesici rolenin çok büyük olanının takılması elektrik arızasında hemen hattın kesilmesinin önüne geçmiştir. 33 mA lik akım rölesi üstünde geçen elektrik akımında 33 mA aşan ani değişiklik halinde çok kısa sürede devreden çıkar ve elektrik akımı insanı öldürmeden hattaki elektrik kesilmiş olur. Ancak 33 mA lik akım rolesi sorunlu tesisatta sık sık elektrik kesintisi demektir. Böyle durumlarda tesisat kontrolü ve gerekirse yeniden kablo döşemek yerine kendi evimde bizzat benim yaptığım gibi röleyi 100 mA lik büyük atölye rölesiyle değiştirerek sorun güya halledilmiş olur. Ancak bu durum çok tehlikelidir. Bu değişiklik en ufak bir kaçakta ölüme davetiye çıkarmak demektir. Ancak toplum olarak risk almayı saçma bir şekilde kabullendiğimiz için çok yaygın bir uygulamadır.
Toplam Okunma Sayısı : 3329